Na terenie całego kraju prowadzona jest przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich redukcja populacji dzika do poziomu 0,1 osobnika na km2. Działania te wynikają z konieczności realizacji Rekomendacji Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego i Międzyresortowego Zespołu ds. łagodzenia skutków związanych z wystąpieniem przypadków afrykańskiego pomoru świń (ASF) oraz Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego. Potrzeba maksymalnego odstrzału występuje w powiatach o najwyższej koncentracji hodowli trzody chlewnej.
Redukcja populacji bobra europejskiego (Castor fiber)
W świetle obowiązujących regulacji prawnych, nie jest możliwe całkowite wyłączenie bobra europejskiego spod ochrony gatunkowej. Większość zakazów dotyczących gatunków chronionych stanowi transpozycję regulacji unijnych, co wyklucza możliwość dokonywania modyfikacji w tym zakresie. Fakt objęcia ochroną nie uniemożliwia jednak podejmowania jakichkolwiek działań w stosunku do ww. gatunku.
Zezwolenia na redukcję populacji z zakresu ochrony gatunkowej
Na podstawie art. 56 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, regionalni dyrektorzy ochrony środowiska, na wniosek podmiotów, w których interesie jest np. zminimalizowanie szkód, wydają zezwolenia m.in. na płoszenie i niepokojenie, umyślne zabijanie osobników bobra europejskiego, a także na niszczenie siedlisk oraz usuwanie żeremi i tam. Zezwolenia z zakresu ochrony gatunkowej mogą być wydane w przypadku braku rozwiązań alternatywnych. Należy tu jednak podkreślić, że ewentualne zezwolenie musi poprzedzać wniosek osoby zainteresowanej uzyskaniem stosownego odstępstwa. Wydane decyzje przyznają stronom prawo do odstępstwa od obowiązujących zakazów, nie mają zaś charakteru nakazowego. Wnioskodawca może więc wykorzystać udzieloną derogację w całości lub w części, jednak nie ma takiego obowiązku.
Skrócenie procedury administracyjnej
Derogacje z zakresu ochrony gatunkowej mogą być także wydawane w formie zarządzenia. Zarządzenia te mogą być wydawane m.in. w stosunku do bobra europejskiego na wybranej części lub na obszarze całego województwa. Rozwiązanie to pozwala na elastyczne dostosowanie wykonywania czynności, na które wydano zgodę, do potrzeb występujących w danym miejscu i skrócenie procedury administracyjnej - podmiot wykonujący działania podlegające zakazom musi jedynie przesłać sprawozdanie z ich wykonania.
Instrukcja postępowania przy ograniczeniu populacji bobra europejskiego
19 lipca 2016 r. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska oraz Zarząd Główny Polskiego Związku Łowieckiego zawarły porozumienie „w sprawie wprowadzenia do stosowania instrukcji określającej reguły postępowania przy ograniczeniu liczebności populacji bobra europejskiego Castor fiber na terenach obwodów łowieckich". Powyższe porozumienie ma na celu kontrolę populacji bobra europejskiego na terenach obwodów łowieckich, dzierżawionych przez koła łowieckie.
Zgodnie z ww. instrukcją regionalni dyrektorzy ochrony środowiska wydali zarządzenia dotyczące ograniczenia populacji bobrów. Redukcja populacji ma w głównej mierze dotyczyć obszarów, w których szkody powodowane przez bobry są najbardziej dotkliwe - m.in. tam, gdzie zwierzęta te uszkadzają wały przeciwpowodziowe czy urządzenia melioracyjne. Ma to z jednej strony zapewnić większe bezpieczeństwo obywateli i ich dobytku, a z drugiej zwiększyć akceptację dla ochrony tego gatunku.
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Łodzi wydał 4 zarządzenia na okres trzech lat na czynności podlegające zakazom w stosunku do bobra europejskiego (Castor fiber L.) polegające na: umyślnym płoszeniu i niepokojeniu, umyślnym zabiciu, przetrzymywaniu i posiadaniu odstrzelonych okazów, zbywaniu, oferowaniu do sprzedaży, wymianie, darowiźnie, transporcie w celu sprzedaży odstrzelonych okazów, wywozie poza granice kraju odstrzelonych okazów gatunku, w województwie łódzkim.
Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez bobry
Zgodnie z tymi zarządzeniami odstrzał bobrów możliwy jest w liczbie do 140 osobników, w okresie obowiązywania zarządzeń. Zgodnie z art. 126 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie przyrody Skarb Państwa odpowiada za szkody wyrządzone przez wybrane gatunki objęte ochroną, w tym bobry. Oględzin, szacowania szkód, a także ustalenia wysokości odszkodowania i jego wypłaty, dokonuje zgodnie z ww. ustawą właściwy regionalny dyrektor ochrony środowiska, a na obszarze parku narodowego, dyrektor tego parku.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, które weszły w życie 1 kwietnia 2018 r. komisja szacująca szkody powinna podjąć czynności szacowania niezwłocznie, ale nie dłużej niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku o przeprowadzenie szacowania. Jednocześnie rozszerzenie składu komisji szacujących szkody o przedstawiciela organu wykonawczego gminy lub jednostki pomocniczej gminy będzie gwarantem, że szkody będą szacowane w sposób terminowy.
