Wykryte na rynku jaja i drób, w których wykryto ślady fipronilu, pochodziły z ferm holenderskich. Również w Polsce wykryto skażenie tą substancją w jajach pochodzących z krajowych ferm.

Pasożyt ten jest powszechny, głównie w fermach niosek. Cykl rozwojowy ptaszyńca jest krótki, a płodność samic wysoka.

Naukowcy z Państwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach wskazują, że ptaszyńce mogą przenosić szereg różnych patogennych mikroorganizmów, a likwidacja salmonellozy w kurnikach, w których występują ptaszyńce bez wcześniejszej likwidacji tych pasożytów jest praktycznie niemożliwa.

Zwalczanie ptaszyńca

Ptaszyńce można zwalczać metodą tradycyjną, która polega na wymianie sprzętu i klatek lub też metodami alternatywnymi przy zastosowaniu odpowiedniej kontroli biologicznej np. przy zastosowaniu substancji pochodzenia roślinnego. Jednak metody te nie są do końca skuteczne - zaznaczają naukowcy.

Stosowanie insektycydów

Obecnie najpowszechniejszą metodą walki z ptaszyńcami w kurnikach jest stosowanie insektycydów (środków owadobójczych) - najczęściej w postaci oprysków. Stosuje się głównie preparaty działające na ich układ nerwowy. Skuteczność zabiegów prowadzonych przy użyciu insektycydów zależy w dużej mierze od dokładności ich wykonania, ale również od właściwego doboru preparatu, ponieważ odporność na poszczególne substancje czynne pojawia się niezwykle szybko.

Od kilku lat w hodowlach kur niosek do zwalczania inwazji ptaszyńca stosuje się związki powierzchniowo czynne - detergenty, spośród których najbardziej popularnym jest Poultry Shield.

Stosowanie wysokiej temperatury jest równie skuteczne

Jedną z tzw. metod alternatywnych jest zastosowanie wysokiej temperatury do zwalczania ptaszyńców. W ocenie PIWet PIB w Puławach, podniesienie temperatury do 45°C w całym obiekcie przez okres ok. 48 godzin jest w pełni skuteczne. Osiągnięcie takiej stałej temperatury we wszystkich zakamarkach, szparach itp. jest jednak dość trudne.

Ze względu na szybkie nabywanie przez ptaszyńce odporności na stosowane insektycydy oraz liczne niedogodności innych metod służących do ich likwidacji poszukuje się ciągle nowych metod zwalczania tych pasożytów. Wszystkie dotychczasowe metody nie są w pełni skuteczne - podkreślają naukowcy.

Stosowanie fipronilu w Polsce jest zabronione

Ptaszyniec może być zwalczany za pomocą użycia fipronilu, choć jego stosowanie w produkcji drobiarskiej w Polsce jest zabronione.

W Europie pestycydy zawierające fipronil dopuszczone są do ochrony upraw rolnych oraz jako zaprawy nasienne dla niektórych gatunków roślin. Użycie fipronilu, jako środka biobójczego jest dozwolone jedynie w celu zwalczania mrówek i karaluchów w pomieszczeniach zamkniętych i na zewnątrz. Stosuje się je także w weterynarii do zwalczania pcheł, wszy i kleszczy u zwierząt towarzyszących (psy, koty). W Polsce jest zarejestrowanych kilka takich preparatów.

Stężenie dopuszczalne dla fipronilu

Zgodnie z normami Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) maksymalna dopuszczalna pozostałość (NDP) w produktach nie może przekroczyć 0,005 mg/kg, natomiast graniczne stężenie, powyżej którego poziom fipronilu może zagrażać zdrowiu - wynosi on 0,72 mg/kg dla jaj i 0,77 mg/kg dla mięsa drobiowego.

Przekroczenie wartości granicznych ustalonych przez NDP skutkuje wycofaniem produktu z ryku, natomiast jeżeli przekroczenie osiągnie wyższe normy, nie tylko produkt musi zniknąć z handlu, ale o takim zagrożeniu muszą być powiadomieni konsumenci.

www.naukawpolsce.pap.pl