Sezon 2017 był całkowitym przeciwieństwem roku 2015, który był bardzo ciepły i stosunkowo suchy. Obecnie w zdecydowanej większości regionów w kraju zbiory kukurydzy na ziarno są już zakończone. Nieskoszone pozostały jedynie pola, na które z powodu nadmiernego uwilgotnienia nie dało się wjechać. Rolnicy mieli duże trudności ze zbiorem kukurydzy nawet na glebach lekkich i przepuszczalnych, na których wcześniej nie było takich problemów.

Deszczowa i wilgotna wiosna

Nadmiar deszczu był odczuwalny już wiosną. Kukurydza wysiana w pierwszej połowie kwietnia często była niewyrównana i miała niższą obsadę od zakładanej. W wielu przypadkach miało to istotny wpływ na poziom plonowania odmian, szczególnie tych o niższym wigorze wiosennym oraz kolbach typu fix, które „budują” plon ilością kolb na jednostce powierzchni.

Po raz kolejny okazało się, że silny wigor początkowy oraz wysoka tolerancja na niskie temperatury są bardzo istotne w warunkach klimatyczno-glebowych Polski.

Dobry wigor i odporność na warunki stresowe - cechy zalecanej odmiany kukurydzy

Odmiany kukurydzy, które charakteryzują się szybkim wzrostem początkowym są bezpieczniejsze, ponieważ w razie wystąpienia warunków stresowych wiosną osiągają przewagę już na starcie i plonują na wysokim i stabilnym poziomie. 

Nadmiar deszczu latem skutkował wolnym dojrzewaniem

Obfite opady atmosferyczne przy wysokich temperaturach powietrza przyczyniły się do wytworzenia przez rośliny dużej biomasy oraz wolniejszego niż zwykle dojrzewania, co w rezultacie opóźniło termin zbioru kukurydzy na kiszonkę. Na wielu polach z bardziej zwięzłymi i mniej przepuszczalnymi glebami przeprowadzenie zbioru w optymalnym czasie było wręcz niemożliwe, ponieważ nie było możliwości wjechania na nie sieczkarniami. Wiele plantacji pozostawiono więc do późniejszego zbioru na ziarno. W takich przypadkach szczególnie przydatne są odmiany uniwersalne, które można uprawiać z przeznaczeniem zarówno na kiszonkę, jak i na ziarno. To najczęściej średniowczesne lub wczesne odmiany o dużej biomasie (aby plon świeżej masy był jak największy) oraz wysokim plonie ziarna (aby zapewnić wysoką koncentrację energii w masie kiszonkowej).

Uprawa takich odmian jest bezpiecznym rozwiązaniem dla rolnika, ponieważ w przypadku wystąpienia niekorzystnych warunków pogodowych lub wzrostu zapotrzebowania na ziarno kukurydzy można zmienić przeznaczenie uprawy nie tracąc na jakości surowca.

Podobnie, jak zbiór kukurydzy na kiszonkę, tak samo i zbiór na ziarno był opóźniony w stosunku lat ubiegłych. Przyczyniło się to do większego niż zazwyczaj porażenia przez fuzarium kolb oraz znacznie większego wylegania łodygowego, potęgowanego lokalnie przez porywiste wiatry (głównie na zachodzie kraju). Zbiór kukurydzy z łodygami połamanymi pod kolbami jest trudniejszy i przebiega wolniej, a ponadto część kolb pozostaje na powierzchni pola, gdyż kombajn nie jest w stanie ich zebrać. Dlatego też w latach o niekorzystnym przebiegu warunków pogodowych odmiany bardziej podatne na wyleganie plonują niżej. W związku z tym przy wyborze odmiany do uprawy warto kierować się również tym kryterium tak aby ograniczyć do minimum ryzyko strat.

Wilgotność ziarna

Częste opady deszczu oraz opóźnione zbiory kukurydzy przyczyniły się również do wzrostu wilgotności zbieranego ziarna w każdej grupie wczesności. Rolnicy musieli ponieść wyższe nakłady na suszenie ziarna, co miało również wpływ na końcową opłacalność produkcji. W takich warunkach korzystnie wypadają odmiany kukurydzy o ziarnie typu dent, które ze względu na budowę ziarniaków szybciej oddają z nich wodę w czasie dojrzewania i na ogół charakteryzują się niższą wilgotnością w czasie zbioru niż odmiany o ziarnie typu flint. W tym roku późniejsze odmiany kukurydzy o ziarnie typu flint posiadały względnie wysokie wilgotności ziarna.

Tegoroczne plony ziarna kukurydzy były dosyć dobre – średnio na nieco niższym poziomie do roku ubiegłego. Wiele jednak zależało od regionu, ilości opadów i stanowiska. Największe ilości opadów odnotowano na północy i północnym zachodzie kraju, stad też w tych regionach plony z reguły były niższe niż rok wcześniej. Na glebach lżejszych i bardziej przepuszczalnych uzyskiwano plony podobne do zeszłorocznych, podczas gdy na glebach cięższych i bardziej zwięzłych były one z reguły niższe, co wynikało głównie z utrudnionego odprowadzania wody z powierzchni pól. Odmiany, które w tym roku uzyskały najwyższe plony musiały odznaczać się wszystkimi wymienionymi wcześniej cechami: dobrym wigorem początkowym, wysoką zdrowotnością i tolerancją na wyleganie oraz niską wilgotnością ziarna w czasie zbioru. Przykładem takiej odmiany jest DKC3730 (FAO 250-260), mieszaniec o ziarnie typu dent, wyróżniający się wysokim i wiernym plonowaniem w różnych warunkach uprawowych.

Słaby sezon ma swoje plusy

Rok 2017 nie był rokiem najłatwiejszym dla polskich rolników, ale miał też swoje plusy. W latach o niesprzyjającym przebiegu warunków pogodowych możemy lepiej ocenić odmiany niż w latach korzystnych i dlatego należy dobrze przeanalizować kończący się sezon, aby w kolejnych latach wybrać do uprawy tylko te najlepsze i sprawdzone odmiany kukurydzy.

Marcin Liszewski