Analiza sald odpowiedzi pokazuje, że:

1. Osoby kierujące gospodarstwami rolnymi osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej były bardziej pesymistyczne w ocenie zmian jakie miały miejsce w II półroczu 2017 r., jak również prognoz na I półrocze 2018 r. W przeciwieństwie do użytkowników gospodarstw indywidualnych były bardziej optymistyczne przy ocenie bieżącej (grudniowej) sytuacji ogólnej gospodarstw rolnych, jak również opłacalności produkcji rolniczej,

2. Biorąc pod uwagę ukierunkowanie produkcyjne, najgorzej koniunkturę w grudniu ub. r., jak również zmiany jakie zaszły w II półroczu 2017 r. ocenili użytkownicy gospodarstw specjalizujących się w produkcji roślinnej. Wśród użytkowników gospodarstw specjalizujących się w produkcji zwierzęcej przeważały opinie pozytywne o przeszłej i obecnej sytuacji ogólnej gospodarstw i opłacalności produkcji. Niezależnie od ukierunkowania produkcyjnego, użytkownicy wszystkich gospodarstw negatywnie ocenili prognozowane zmiany w I półroczu 2018 r.,

3. Najbardziej optymistyczni w swoich ocenach byli użytkownicy gospodarstw rolnych o powierzchni od 20 do 50 ha użytków rolnych,

4. Najwięcej optymistycznych opinii wyrażali młodzi rolnicy (do 35 lat) oraz osoby prowadzące gospodarstwo rolne nie dłużej niż 5 lat.

Zmiany w koniunkturze w II półroczu 2017 r.

W porównaniu z wynikami poprzedniej edycji badania, rolnicy w II półroczu 2017 r. bardziej pesymistycznie ocenili zarówno ogólną sytuację prowadzonych przez siebie gospodarstw rolnych, opłacalność produkcji rolniczej, jak i zapotrzebowanie na produkty rolne.

Jedynie użytkownicy gospodarstw prowadzących chów bydła mlecznego korzystnie ocenili zmiany koniunktury w II półroczu 2017 r. Wśród gospodarstw ukierunkowanych na produkcję rośliną najmniej pesymistyczne opinie wyrażali rolnicy prowadzący uprawy pod osłonami. Najwięcej negatywnych opinii wyrażali producenci prowadzący plantacje drzew i krzewów owocowych, uprawy warzyw gruntowych, a także hodowcy świń i drobiu rzeźnego.

Ocena sytuacji ogólnej gospodarstw rolnych

Ponad 87% rolników uznało bieżącą (grudzień 2017 r.) sytuację ogólną swoich gospodarstw rolnych jako normalną jak na tę porę roku lub dobrą. Opinia o dobrej sytuacji gospo-darstw rolnych przeważała nad opiniami przeciwnymi o 1,0 p. procentowy.

Optymistyczne opinie wyrażali użytkownicy gospodarstw o powierzchni powyżej 15 ha użytków rolnych, użytkownicy prowadzący chów bydła mlecznego i rzeźnego oraz drobiu nieśnego. Dodatnie saldo odpowiedzi (przewaga opinii pozytywnych nad negatywnymi) odnotowano również w przypadku gospodarstw prowadzących uprawy przemysłowe tj. buraki cukrowe, rzepak i rzepik jak również zboża i uprawy pod osłonami. Z analizy odpowiedzi wynika, że najgorzej swoją sytuację (ujemne saldo odpowiedzi) oceniali rolnicy prowadzący plantacje drzew i krzewów owocowych oraz chów świń, mniej pesymistyczni byli rolnicy prowadzący uprawy ziemniaków.

Ocena opłacalności produkcji rolniczej

Rolnicy pozytywnie ocenili bieżącą (grudzień 2017 r.) opłacalność produkcji rolniczej. Jednak przewaga opinii pozytywnych nad negatywnymi zmniejszyła się z 5,3 pkt. proc. w czerwcu do 2,5 pkt. proc. w grudniu 2017 r.

Najbardziej optymistyczni w ocenie opłacalności produkcji rolniczej, podobnie jak w ocenie sytuacji ogólnej, byli użytkownicy gospodarstw ukierunkowanych na produkcję zwierzęcą.

W grudniu ub. r. 22% respondentów stwierdziło, że prowadzenie produkcji rolniczej jest opłacalne. Byli to użytkownicy gospodarstw rolnych o powierzchni powyżej 10 ha użytków rolnych, prowadzący produkcję zwierzęcą, w szczególności specjalizujący się w chowie bydła mlecznego i rzeźnego oraz drobiu rzeźnego. Pozytywne opinie o opłacalności produkcji rolniczej przeważały również u rolników prowadzących uprawy pod osłonami oraz uprawy przemysłowe takie jak buraki cukrowe oraz rzepak i rzepik. Najbardziej pesymistyczni w swoich ocenach byli rolnicy prowadzący plantacje drzew i krzewów owocowych oraz prowadzący chów świń.

Ocena popytu na produkty rolne

W stosunku do wyników poprzedniej edycji badania respondenci byli bardziej pesymistyczni w ocenie bieżącego popytu na wytwarzane w ich gospodarstwach produkty rolne (minus 22,6 p. proc. w grudniu 2017 r. wobec minus 20,9 p. proc. w czerwcu 2017 r.).

Ponad 69% rolników uznało popyt za wystarczający, zgodny z ich oczekiwaniami. Blisko 4% stwierdziło, że popyt kształtuje się na poziomie powyżej ich oczekiwań, wobec około 26% respondentów, którzy wskazali, że popyt jest niewystarczający. Negatywne opinie dotyczyły wszystkich użytkowników gospodarstw rolnych niezależnie od wielkości gospodarstwa i kierunku prowadzonej produkcji. Najbardziej niezadowoleni z popytu na produkty rolne byli producenci świń oraz rolnicy prowadzący uprawy warzyw gruntowych, ziemniaków oraz plantacje drzew i krzewów owocowych.

Użytkownicy, którzy sygnalizowali w II półroczu 2017 r. zmiany wielkości sprzedaży wytworzonych produktów roślinnych częściej oceniali je jako niekorzystne (zmniejszenie sprzedaży). W przypadku gospodarstw prowadzących produkcję zwierzęcą, opinie o wzroście sprzedaży produktów zwierzęcych przeważały (o 2,8 p. proc.) nad opiniami przeciwnymi.

Prognoza sytuacji gospodarstw rolnych

Nadal pogarszały się nastroje użytkowników dotyczące przyszłej sytuacji prowadzonych przez nich gospodarstw rolnych. Według rolników w I półroczu 2018 r. należy spodziewać się pogorszenia nie tylko sytuacji ogólnej gospodarstw rolnych i opłacalności produkcji rolniczej ale również zapotrzebowania na produkty rolne. Najbardziej o swoją przyszłość obawiają się użytkownicy gospodarstw prowadzących uprawy rzepaku i rzepiku oraz chów świń. Biorąc pod uwagę ukierunkowanie produkcyjne gospodarstw rolnych, najmniej pesymistyczne opinie wyrażali rolnicy specjalizujący się w produkcji roślinnej. Przewagę opinii pozytywnych nad negatywnymi w ocenie sytuacji ogólnej gospodarstwa rolnego, zapotrzebowania na produkty

rolne i opłacalności produkcji rolniczej odnotowano w przypadku gospodarstw specjalizujących się w uprawach buraków cukrowych i upraw pod osłonami. Wśród użytkowników gospodarstw nastawionych na produkcję zwierzęcą, opinie o poprawie ogólnej sytuacji gospodarstwa, opłacalności produkcji i popycie wyrażali rolnicy prowadzący chów drobiu nieśnego.  

Czynniki sprzyjające rozwojowi gospodarstw rolnych

W 2017 r. użytkownicy gospodarstw rolnych wskazywali dopłaty unijne, analogicznie jak w latach poprzednich, jako najważniejszy czynnik sprzyjający rozwojowi gospodarstw rolnych. Należy przy tym zauważyć, że w opinii blisko 37% respondentów nie wystąpiły żadne czynniki wspierające rozwój gospodarstw rolnych.

Czynniki ograniczające rozwój gospodarstw rolnych

Blisko 92% użytkowników wskazało na występowanie barier utrudniających rozwój gospo-darstw rolnych. Największe bariery, na jakie napotykali rolnicy chcący rozwijać produkcję rolniczą dotyczyły zbyt niskich cen wytwarzanych produktów rolnych, zbyt wysokich cen środków produkcji, a także niekorzystnych warunków atmosferycznych.