O współczesnych polskich sołtysach szeroko pisze dr hab. Arkadiusz Ptak z Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk w artykule Kapitał społeczny sołtysów -"Wieś i Rolnictwo", Nr 2 z 2017.

W artykule czytamy, że sołtysi najczęściej działają w OSP, KGW, LGD, radach parafialnych oraz radach rodziców działające w szkołach i przedszkolach. Sołtysi aktywni są również w partiach politycznych do których należy ok. 15%. I choć jest to zdecydowanie mniej niż w organizacjach społecznych, to na tle wszystkich mieszkańców naszego kraju jest to aktywność zdecydowanie wyższa.

Aktywność społeczna we krwi

Okazuje się, że czynnikiem determinującym zaangażowanie społeczne sołtysów jest przede wszystkim aktywność społeczna rodziców, zaś w przypadku partii politycznych płeć, wiek oraz aktywność zawodowa. To wszystko sprzyja osiąganiu przez sołtysów dobrego wyniku wyborczego w wyborach do rady gminy. Ponad 70% sołtysów biorąc udział w rywalizacji wyborczej do rady gminy, osiąga wyborczy sukces i wybierana jest na radnego.

Sołtys to zazwyczaj mieszkaniec wsi od urodzenia?

W badaniu Arkadiusza Ptaka z Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk czytamy, że sołtysami są przede wszystkim osoby, które od urodzenia zamieszkują w danej miejscowości. Zdecydowanie większa mobilność cechuje ankietowanych z województwa wielkopolskiego. Można przypuszczać, że w Wielkopolsce w większym stopniu aprobuje się kandydatów na stanowisko sołtysa, którzy przybyli do wsi z innych miejscowości, także z miasta. Podczas gdy ponad 70% lubelskich sołtysów mieszka we wsi, w której zajmuje stanowisko od urodzenia, w przypadku sołtysów z Wielkopolski liczba ta jest o 20 punktów procentowych (pp.) niższa, choć nadal to sytuacja dotycząca ponad połowy badanych.

Sołtys to też rolnik

Głównym źródłem utrzymania sołtysów pozostają dochody z rolnictwa, zwłaszcza w lubelskim, gdzie na takie źródło utrzymania wskazywał co drugi sołtys. Co piąty sołtys w obu województwach jest jednak na emeryturze, a kolejnych kilkanaście procent to renciści (stąd najliczniej reprezentowane są najstarsze grupy wiekowe). W Wielkopolsce ponad dwa razy więcej sołtysów pracuje w prywatnych przedsiębiorstwach (11,6%, lubelskie 5,8%) lub posiada własne firmy (5,8%, lubelskie 2,6%). Praca zawodowa wielkopolskich sołtysów cechuje się większym stopniem zdywersyfikowania niż w lubelskim.