Stres cieplny polega na oddawaniu przez zwierzęta nadwyżki ciepła, która wytwarzana jest w żwaczu w wyniku fermentacji. Na zjawisko to najbardziej narażone są krowy wysokoprodukcyjne.
Stres cieplny odczuwany może być już przy 16 stopniach Celsjusza i wysokiej wilgotności powietrza. Wówczas krowy stają się apatyczne, pojawia się przyśpieszony oddech, zwiększone pobranie wody. Z moczem wydalane są makroelementy, co skutkuje zachwianiem funkcji fizjologicznych organizmu.
Jakie konsekwencje wiążą się ze stresem cieplnym?
· spadek produkcji mleka, średnio o 5-7 litrów na krowę
· problemy z porodami i gorsze parametry rozrodu
· zwiększenie śmiertelności cieląt
· obniżenie masy ciała nowonarodzonych cieląt
· wzrost liczby kulawizn w stadzie
· zmniejszenie odporności
· spadek rentowności produkcji (zmniejszona produkcja mleka, gorsze wskaźniki zacieleń, mastitis, wzrost kosztów weterynaryjnych itp.).
· pogorszenie się apetytu i spadek pobrania suchej masy
- Stres cieplny generuje problemy zdrowotne, które łączą się z obniżoną wydajnością mleczną, nawet o 30%, a więc ze stratami finansowymi, dlatego warto zadbać o przygotowanie zwierząt oraz obory na wysokie temperatury
– mówi Robert Prymas, st. specjalista ds. bydła De Heus.
Stres cieplny może generować straty, sięgające nawet 500-800 zł/krowę.
Jak poradzić sobie ze stresem cieplnym?
- Jednym z ważniejszych elementów w walce ze stresem cieplnym jest prawidłowo działająca wentylacja. Wloty powinny znajdować się na wysokości minimum 2 metrów, szczelina kalenicowa powinna mieć minimum 17 cm na każde 10 m szerokości obory, a wentylatory powinny znajdować się nad legowiskami i stołem paszowym w odległości 10 razy większej od średnicy wentylatora. Wentylatory powinny pracować do momentu obniżenia temperatury do 19 oC. Warto także pamiętać o termicznej izolacji dachu oraz o usunięciu przeszkód, które mogłyby utrudniać przepływ powietrza - informuje ekspert De Heus.
Do innych kluczowych zaleceń dot. profilaktyki związanej ze stresem cieplnym należą:
· stały dostęp do świeżej i czystej wody - poidła powinny być otwarte i duże, przepływ wody min. 20 litrów na minutę
· zadawanie pasz wcześnie rano oraz późnym wieczorem, gdy temperatury są najniższe
· optymalizacja poziomu włókna w dawce – by ograniczyć wytwarzanie energii cieplnej, jaka powstaje podczas trawienia włókna
· odpowiedni dobór dawek pokarmowych, skonsultowany z doradcą żywieniowym
· zabezpieczenie odpowiedniego dawkowania elektrolitów
· zwiększenie zawartości tłuszczu chronionego dawce – dla większej koncentracji energii w organizmie krowy, która wykorzystywana jest do termoregulacji
· uważanie na świeże młóto – w upalne dni często zagrzewa się TMR, dlatego warto m.in. zadawać TMR wczesnym rankiem lub późnym wieczorem, często go podgarniać, podawać mniejsze ilości, stosować preparaty ograniczające rozwój bakterii, grzybów i drożdży powodujących zagrzewanie
· nieprzepełnianie obory
· zwalczanie much
· zakrycie płytą świetlików, jeśli znajdują się blisko zwierząt
· utrzymywanie wysokiego poziomu higieny zwierząt i obory.
Warto chronić krowy przed stresem cieplnym, by zadbać o ich zdrowie i kondycję, a więc i wyniki produkcyjne. Należy pamiętać, że konsekwencje zdrowotne związane ze stresem cieplnym mogą utrzymywać się nawet 2-3 miesiące po przejściu upałów.
- Zachęcamy również do skorzystania z aplikacji CoolCare, przygotowanej przez firmę De Heus. Pomaga ona zmierzyć poziom stresu cieplnego na podstawie indywidualnych parametrów wprowadzonych przez hodowców (m.in. temperatury i wilgotności w oborze) oraz lokalnych warunków pogodowych. Aplikacja powiadamia hodowców o większym ryzyku pojawienia się stresu cieplnego oraz oferuje szereg zaleceń dotyczących ochrony zwierząt przez nim
– poleca Robert Prymas.
