PIMR powołał konsorcjum, w skład którego wchodzą również Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomia­rów (PIAP), Wojskowa Akademia Techniczna (WAT) oraz firma Hydromega.

Na poniższym rysunku przedsta­wiono wynik pracy konsorcjum, czyli prototyp pojazdu do wykonywania operacji związanych z autonomicznym transportem biomasy z trudnodostęp­nych terenów podmokłych znajdują­cych się m.in. na terenach parków narodowych oraz obszarach Natura 2000. Jednak najpierw skupmy się na istocie samej autonomiczności – bez­obsługowości w pracy, dlaczego jest to w dzisiejszych czasach aż tak istot­ne i rozwijane.

            Rys.1 Autonomiczny pojazd do transportu biomasy (ATTB)

Autonomiczne pojazdy pomysłem na zwiększenie bezpieczeństwa oraz wydajności pracy w rolnictwie i leśnictwie

Praca w rolnictwie i leśnictwie cechuje się sezonowością, a przez to związana jest z częstą zmianą ­wyko­nywanych czynności przez operatora maszyn. Dodatkowo przy uwzględnie­niu wielu zróżnicowanych czynników podczas tej pracy, takich jak: tempe­ratura, hałas, drgania, zanieczyszcze­nia (kurze i pyły) pracownik/operator staje się w łatwiejszy sposób narażo­ny na różnego rodzaju wypadki, które mogą doprowadzić do jego kalectwa, a nawet śmierci. Wg danych Kasy Rol­niczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) w latach 2003-2016 w Polsce dokonano zgłoszenia około 386 tyś. wypadków. Statystyki tych wypadków alarmują, że znaczącą ich przyczyną jest błąd czynnika ludzkiego, który poprzez autonomiczną technologie pracy można wyeliminować, a przy­najmniej znacząco ograniczyć.

Wyeliminowanie, a właściwie ogra­niczenie roli człowieka jedynie do nad­zorowania autonomicznych pojazdów ma również wpływ na zwiększenie wydajności ich pracy. Pojazdy takie mogą pracować 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu bez konieczno ści wykonywania dłuższych postojów co przy aktualnym stanie rynku pracy związanym z trudnością w pozyskaniu pracowników jest kolejną istotną zale­tą przemawiającą za autonomią pracy takich pojazdów.

Autonomiczna Technologia Transportu Biomasy

Opracowana w konsorcjum Auto­nomiczna Technologia Transportu Biomasy zakłada współpracę autono­micznego pojazdu z innym pojazdem, którego zadaniem jest pozyskiwanie biomasy i magazynowanie jej w kon­tenerze. Po napełnieniu kontenera autonomiczny pojazd przywoływany jest przez operatora pojazdu zbierają­cego, a ten zgodnie z określoną przez systemy sterujące trajektorią, podjeż­dża i łączy się z przyczepą na której znajduje się napełniony kontener. Połą­czenie umożliwia zamianę kontenerów pomiędzy pojazdami. Po rozłączeniu się autonomiczny pojazd przejeżdża do wyznaczonego przez operatora w systemie punktu zbiorczego bioma­sy, a następnie poprzez system wyła­dunku wysypuje ją w tym miejscu. Operację sprzęgania, przeładunku oraz wyładunku zaprezentowano na poniższych rysunkach. Pojazd wypo­sażony jest w silnik Diesla John DEERE o mocy 168 KW, cały system przeła­dunkowy oraz jezdny napędzany jest poprzez hydraulikę umożliwiając osią­gnięcie maksymalnej prędkości jazdy 20 km/h. Szerokość pojazdu to 3 metry przy 7 metrach długości i około 3,5 metra wysokości.

Rys.2 Łączenie pojazdów a następnie przeładunek kontenerów w ramach Autonomicznej Technologii Transportu   Biomasy

                              Rys.3 Wyładunek biomasy

Oprócz korzyści opisanych wcze­śniej, związanych z zautonomizowa­niem pracy pojazdu do przewożenia biomasy, układ jezdny wyposażony jest w specjalnej konstrukcji gąsienice, któ­re nie dewastują terenu po którym się przemieszcza jak to ma miejsce przy dotychczasowych sposobach zbioru biomasy z terenów podmokłych przez ciągniki rolnicze lub ratraki. Koła cią­gników rolniczych powodują powsta­wanie głębokich na kilkadziesiąt cen­tymetrów kolein niszcząc znajdujące się w tym miejscu rośliny. Szerokie gąsienice ratraków z bardzo głęboki­mi ostrogami, podczas skrętu ścinają wierzchnią warstwę gleby powodując jeszcze większe zniszczenia niż cią­gniki.

Według przewidywań amerykań­skiego multimiliardera i właściciela firmy Tesla Elona Muska do 2037 po terenie USA poruszać się będą nie­mal wyłącznie pojazdy autonomiczne. Wobec takich prognoz polskie rolnic­two nie powinno pozostawać bierne, a polski rząd w coraz większy sposób zwiększać nakłady na rozwój autono­micznych pojazdów, tak aby nasza gospodarka a w szczególności rol­nictwo było konkurencyjne na arenie międzynarodowej.

mgr inż. Sebastian Sobocki

dr inż. Krzysztof Zembrowski

Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych